Proje Tabanlı Öğrenme

Proje Tabanlı Öğrenme, öğrencinin aktif katılımını teşvik eden, üst düzey bilişsel aktiviteleri destekleyen, çok çeşitli araç ve kaynak kullanımını gerektiren; akademik sosyal ve hayat becerilerini birlikte ele alan ve teknoloji kullanımını vurgulayan bir öğretim modelidir.

Öğrencilerin, kendilerine özgü bir biçimde çalışmalarına, problem çözmelerine, düşünmelerine, sorgulamalarına, bilgiye erişmelerine, işlemelerine ve harmanlamalarına imkan sağlar. Hem bireysel hem de ekip olarak yapılabilen projeler sayesinde öğrenciler işbirliği içinde sınıf arkadaşlarıyla çalışma imkanı bulurlar.

Proje tabanlı öğrenme yaklaşımında temel amaç, öğrencilere mevcut bilgileri aktarmaktan çok bilgiye ulaşma becerilerini kazandırmaktır. Bu yaklaşımda çeşitli bilgiler arasındaki lişkileri görebilen, bilgiyi örgütleyip yeni bilgiler üretebilen ve ürettiği bilgiyi başkalarının hizmetine sunabilen bireyler yetiştirilmesi amaçlanmaktadır.

Proje Destekli Eğitim’de “proje” daha fazla öğrenilmeye değer bir konunun çocuklar tarafından derinlemesine incelenmesi anlamına gelir. Proje önerileri öğretmen veya çocuk tarafından rastlantıyla ortaya çıkarılan bir olay ya da problem ile ilgili olabilir. Proje yaklaşımı ile derinlemesine yapılan incelemeler sırasında çocuklar kendi çözümlerini bulurken öğretmen sorunları biçimlendirir, çocukların çözüm ve kaynak bulmalarına yardımcı olarak kolaylaştırıcı rolünü üstlenir. Proje sonunda bir sonuç ürün ortaya koyulur.

Proje Destekli Eğitim bir metottan çok, bir yaklaşım tarzıdır. Projeler, küçük çocukların dramatik oyun, el işi ve resim gibi aktiviteleir, okul dışındaki yaşamlarıyla bağlantı kurarak zenginleştirir. Soru sorma ve araştırma yapmanın yanı sıra çocuklar, aktivitelerine kendileri karar verir; sorun çözme yeteneklerini geliştirme fırsatı bulurlar; öğrendiklerini paylaşırlar; projelerde edindikleri bilgileri kullanabilirler.

Projeler aracılığıyla öğrencilerin araştırma yapmalarına ve kendilerini ilgilendiren konuları keşfetmelerine fırsat vermek onları başı boş bırakmak demek değildir.

Proje Konuları

İncelenecek konular hem çocuklar ilgilendiği için, hem de yaşamlarında anlamlı oldukları için seçilir. Çocuklar, öğretmen yardımıyla kendi planlarını oluşturduktan sonra çoğunlukla bir gezi düzenlenir ve/veya uzmanlarla röportaj yapılır. Öğrenciler edindikleri bilgileri pekiştirmek için okulda yapılar inşa ederler. Öğrendiklerinin belgelendirilmesi ve sergilenmesi amacıyla resimler ve videolar çekilerek proje kitapları oluşturulur. Öğrenciler duvar resimleri, posterler, resim ve el-işi faaliyetleri yapar; grafikler ve çizelgeler oluştururlar.

Proje Çalışmalarının Evreleri

Proje çalışmalarının üç aşaması olduğu düşünülebilir:

Planlama ve Başlama

“Planlama ve başlama” olarak adlandırılan projenin birinci aşamasında, çocuklar ve öğretmen, araştırılacak konunun seçilmesi ve sadeleştirilmesinde kendilerine belli bir süre verirler. Konu, öğretmen ya da çocuk tarafından önerilebilir. Konu seçiminden sonra öğretmenler, çocuklarla birlikte bir kavram haritası çıkarırlar. Projenin bu ilk aşaması süresince çocuklar aynı zamanda konu ile ilgili geçmiş yaşantılarını irdelerler.

Proje Uygulaması (Alan Çalışması)

Proje çalışmalarının “alan çalışması” olarak adlandırılan ikinci aşamasında, üzerinde durulan konuya yeni bilgiler eklenir. Projenin bu aşaması genellikle alanların, nesnelerin ya da olayların incelenmesi için yapılan doğrudan araştırmalardan oluşur. Kimi zaman okul dışına yapılan gezilerle, kimi zaman konuk konuşmacılarla, kimi zaman nesnelerin, kitapların, fotoğrafların ya da ürünlerin toplanması ile gerçekleşen bu aşama, “projenin kalbi” olarak tanımlanabilir. Bu aşamada çocuklar araştırma yapar, gözlemlerden sonuçlar çıkarır, yeni öğrendiklerini keşfeder, tahminlerde bulunur ve tartışırlar.

Projeyi Sonuçlandırma

Proje çalışmasının üçüncü evresinde temel nokta, projelerin tamamlanması ve öğrenilenlerin özetlenmesidir. Olayların bir araya getirilmesi ve özetlenmesi olan üçüncü aşama; bulgular, konuşmalar, dramatik sunumlar ve geziler biçiminde sonuçların hazırlanmasını ve rapor halinde sunulmasını içermektedir.

Proje Tabanlı Öğrenmede Temel Adımlar

• Hedeflerin belirlenmesi
• Yapılacak işin ya da ele alınacak konunun belirlenip, tanımlanması
• Takımların oluşturulması
• Sonuç raporunun özelliklerinin ve sunuş biçiminin belirlenmesi
• Çalışma takviminin oluşturulması
• Kontrol noktalarının belirlenmesi
• Değerlendirme ölçütlerinin ve yeterlik düzeylerinin belirlenmesi
• Bilgilerin toplanması
• Bilgilerin örgütlenip, raporlanması
• Projenin sunulması

Proje Tabanlı Öğrenmenin Faydaları

Proje çalışmaları;

• Öğrencilerin yaşam boyu öğrenmelerini destekler.
• Seçilen araştırma alanının farklı yönleriyle ilgili meraklarını gidermelerini sağlar.
• Yaptıkları projelerle ilgili konularda ilk elden bilgi edinmelerini sağlar.
• Kendi başlarına bağımsız düşünme, çalışma ve başarı hissini tatmasına yardımcı olur.
• Eleştirel düşünme yeteneği kazanmalarına yardımcı olur.
• Problem çözme tekniklerini, bilimsel yöntemin aşamalarını öğrenip geliştirmelerini sağlar.
• Kendilerine güvenlerinin gelişmesine katkıda bulunur.
• Yaratıcılıklarını arttırır.
• Bilimsel çalışma alışkanlığı kazandırır.
• Soru sorma, seçme, planlama, inceleme, araştırma yapma becerilerini geliştirir.
• Kendi öğrenmelerinde etkin bir rol oynadıklarından, öğrencilerin motivasyonlarını arttırır ve yeni ilgi alanlarının doğmasına sebep olur.
• Öğrencilerin bazı konuların “nedenlerini” daha iyi görmelerine yardımcı olur.
• Öğrencilerin başarma hissini yaşamalarını sağlar.
• Öğrencilerin kendi başlarına karar almalarını teşvik eder.
• Grupla birlikte çalışmalarını ve işbirliğine dayalı öğrenme etkinliklerine katılımını arttırır.
• Zekanın farklı yönlerinin de kullanımına olanak sağlar.
• Öğrencilerin çeşitli beceriler kazanmalarını destekler (örneğin, yaşamsal beceriler, bilişsel beceriler, özdenetim becerileri, vb)
• Öğrencilerin kendilerini, kendi öğrenmelerinden sorumlu hale getirir.

Aile Katılımı

Proje yaklaşımının bir diğer artısı ise anne-babaların çocuklarının çalışmalarına duydukları ilgidir. Birçok zaman okul dışındaki saatlerde de çocuklarını konu ile ilgili mekânlara götürür, kaynak materyaller alır, sınıfı misafir uzman olarak ziyaret ederler. Okulda gönüllü olarak çalışmaları, çocuklarının evdeki öğrenmelerine olan katkıları, ev ile okul arasında artan iletişim ile aileler çocuklarının gelişimlerine olumlu katkılarda bulunurlar.